― 6 апреля 2025 г.
Xəzərin sahilində yüz min nəfərlə unudulmaz açılış
“2025 Türk Dünyasının Mədəniyyət Paytaxtı” möhtəşəm tədbirlə açıldı
TÜRKSOY tərəfindən 2025-ci il üçün “Türk Dünyasının Mədəniyyət Paytaxtı” elan edilən Qazaxıstanın Aktau şəhəri rəsmi olaraq mədəniyyət yolculuğuna start verdi. Xəzər dənizinin sahilində yerləşən bu strateji və tarixi şəhər il boyunca keçiriləcək çoxsaylı tədbirlərlə Türk Dünyasının mədəniyyət və incəsənət mərkəzinə çevriləcək.
Xəzərin sahilində yüz min nəfərlə unudulmaz açılış
Manqıstau bölgəsinin incisi olan Aktau şəhərindəki açılış mərasimi Xəzərin sahilində yerləşən Darhan Dala Mədəniyyət kəndində keçirildi. TÜRKSOY-un, Qazaxıstan Mədəniyyət və İnformasiya Nazirliyinin və Manqıstau vilayət rəhbərliyinin birgə təşkil etdiyi tədbir heyranedici atmosferi və izdihamlı iştirakı ilə mədəniyyət bayramına çevrildi. Açılışda Türk Dünyasının müxtəlif ölkələrindən gəlmiş 1400 sənətçi səhnə aldı. Ərazidə ənənəvi çadırlar quruldu, TÜRKSOY-a üzv ölkələr bu çadırlarda öz milli əl sənətlərini nümayiş etdirdilər və müxtəlif bədii çıxışlar təqdim etdilər. Musiqidən rəqsə, teatrdan əl işlərinə qədər uzanan proqram izləyicilərə əvəzolunmaz təcrübə yaşatdı. Açılışı izləyən yüz mindən çox tamaşaçı Türk Dünyasının ortaq mədəni irsinə şahidlik etdi. Konsertin sonunda Qazaxıstanın tanınmış sənətçiləri – Dimaş Kudaibergen, Yulduz Usmanova və Azərbaycandan Roza Zərgərli çıxış etdilər. Tədbir çərçivəsində təşkil olunan dron şousu da iştirakçılar tərəfindən böyük maraqla qarşılandı.
Türk Dünyasının qəlbi Aktauda döyünür
Tədbirdə TÜRKSOY-un Baş katibi Sultan Raev, Qazaxıstan Mədəniyyət və İnformasiya naziri Aida Balayeva, Qırğızıstan Mədəniyyət, İnformasiya və Gənclər Siyasəti naziri Mirbek Mambetaliyev, Azərbaycan Mədəniyyət nazirinin müavini Murad Hüseynov, Türkmənistan Mədəniyyət nazirinin müavini Nursahet Şirimov, Türkiyə Mədəniyyət və Turizm nazirinin müavini Dr. Serdar Çam, Macarıstan hökumətinin dövlət komissarı və deputatı Peter Hoppal, Türk Dövlətləri Təşkilatının baş katibinin müavini Merey Mukajan, Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun sədri Aktotı Raimkulova, TÜRKPA-nın Baş katibi Mehmet Süreyyya Er, Türk Akademiyasının prezidenti Şahin Mustafayev və Manqıstau vilayətinin rəhbəri Nurdaulet Kilybay ilə yanaşı, Türk Dünyasından çox sayda sənətçi və mədəniyyət nümayəndəsi iştirak etdi.
Tokayev: “Aktau, qədim mədəniyyətimizin yeni simvoludur”
Tədbirdə Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayevin mərasimə ünvanladığı xüsusi müraciəti Mədəniyyət və İnformasiya naziri Aida Balayeva tərəfindən səsləndirildi. Prezident mesajında Aktau şəhərinin bu statusu almasından duyduğu məmnuniyyəti ifadə edərək bildirib: “Aktau şəhərinin Türk Dünyasının Mədəniyyət Paytaxtı elan olunması münasibətilə hər birinizi səmimi qəlbdən təbrik edirəm! Bu əlamətdar qərar qardaş xalqlarımızın ortaq tarixinə, ənənələrinə və mədəni zənginliyinə verilən dəyərin göstəricisidir. Manqıstau bölgəsi Türk sivilizasiyasının mənəvi və mədəni irsini qoruyub saxlayan qədim torpaqdır. TÜRKSOY-a və bu tədbirin keçirilməsinə töhfə verən hər kəsə təşəkkür edirəm. Onların fədakar əməyi Türk dövlətləri arasında münasibətlərin möhkəmlənməsinə xidmət edir.”
Tokayev, həmçinin daha əvvəl mədəniyyət paytaxtı elan edilmiş Astana, Türküstan, Xivə, Şəki, Bursa, Şuşa və Anev şəhərlərini xatırladaraq Aktau şəhərinin bu mirası layiqincə davam etdirəcəyinə inandığını bildirib.
Baş Katib Sultan Raev: “Aktau ortaq yaddaşımızın və mədəni dirçəlişin mərkəzi olacaq”
TÜRKSOY-un Baş katibi Sultan Raev çıxışında qeyd edib ki, Aktau yalnız bir şəhər deyil, Türk Dünyasının ortaq yaddaşını yaşadan simvoldur. “Biz bu gün burada, Xəzərin sahilində yalnız bir açılış etmirik; Türk xalqlarının ortaq keçmişinə, mədəniyyətinə və gələcəyinə güclü mesaj veririk. Aktau artıq Türk Dünyasının mədəniyyət ürəyidir,” deyən Raev, bu statusun şəhərə böyük məsuliyyət yüklədiyini də vurğulayıb.
Raev, Manqıstau bölgəsinin tarixi və mənəvi zənginliyinə diqqət çəkərək bildirib ki, bu torpaqlar yalnız təbiəti ilə deyil, həm də tarix boyu yetişdirdiyi böyük şəxsiyyətlərlə Türk sivilizasiyasına yol göstərmişdir. “Xoca Əhməd Yəsəvinin nəfəsi, Abayın qələmi, Aytmatovun hekayəsi bu torpaqların səsi ilə səslənir. Bu gün biz onların irsini yaşatmaq və gələcək nəsillərə ötürmək üçün buradayıq,” deyə əlavə edib.
Qardaşlıq, incəsənət və ortaq kimlik
Raev çıxışında bildirib ki, Aktau şəhərində 2025-ci il ərzində TÜRKSOY-un koordinatorluğu ilə 30-dan artıq beynəlxalq tədbir keçiriləcək. Bu tədbirlər çərçivəsində teatr tamaşaları, musiqi konsertləri, rəsm sərgiləri, ənənəvi sənətkarlıq festivalları, ədəbiyyat günləri və elmi panellərlə yanaşı, gənc sənətçilər və tədqiqatçılar üçün xüsusi proqramlar da təşkil olunacaq.
“Bu il boyunca Aktau yalnız tədbirlər silsiləsinə ev sahibliyi etməyəcək, həm də Türk xalqlarının mədəni yaddaşını yaşadacaq. Buradan yüksələn hər bir mahnı, hər bir şeir, hər bir musiqi notu bizi bir-birimizə daha da yaxınlaşdıracaq,” deyə Raev vurğulayıb və mədəniyyətin yalnız ifadə forması deyil, həm də birləşdirici qüvvə olduğunu bildirib.
Abay və Kondıbayın xatirəsinə hörmət
Raev, eyni zamanda, 2025-ci ilin Qazax ədəbiyyatının böyük siması Abay Kunanbayevin anadan olmasının 180 illiyi olduğunu xatırladaraq deyib: “Bu münasibətlə TÜRKSOY və Qazaxıstan Mədəniyyət və İnformasiya Nazirliyi birgə şəkildə Abaya həsr olunmuş simpoziumlar, poeziya axşamları və tərcümə layihələri həyata keçirəcək. Qazax mifologiyasının öncüllərindən olan Serikbol Kondıbayın əsərləri də türk dillərinə tərcümə olunacaq. Bu işlər Türk xalqlarının ortaq mifoloji irsinin üzə çıxarılması baxımından olduqca önəmlidir.”
Aktau’dan yüksələn işıq
Raev çıxışının sonunda vurğulayıb ki, Aktau yalnız mədəni tədbirlərə ev sahibliyi etməyəcək, həm də Türk Dünyasının ruhunu, tarixini və gələcəyə baxışını əks etdirəcək: “Mədəniyyət paytaxtları təkcə keçmişin izlərini daşımır, eyni zamanda gələcəyi də qurur. Aktau’dan yüksələcək bu işığın Türk Dünyasının hər bir bucağına çatacağına, yeni dostluqlar və əməkdaşlıqlar yaradacağına səmimi-qəlbdən inanıram. Bu işıq XXI əsrdə bizə yol göstərəcək mədəniyyət məşəli olacaqdır.”
Manqıstau Valisi Nurdaulet Kilybay: “Qardaşlarımızı öz evimizdə qarşılayırıq”
Manqıstau vilayətinin rəhbəri Nurdaulet Kilybay çıxışında Türk Dünyasının birliyinə toxunaraq qeyd edib: “Türk xalqları eyni qanı, eyni ruhu, eyni qüruru paylaşan millətlərdir. Qonaqpərvərlik bizim ruhumuzda var. Qazaxlar, atını belə qonağı üçün qurban verən səxavətli millətdir. Bu gün qardaşlarımızı evimizdə qarşılayırıq. Aktau yalnız Qazaxıstanın deyil, bütün Türk Dünyasının mədəniyyət evidir.”
Vali çıxışını Manqıstau bölgəsinin ədəbi və tarixi zənginliyini əks etdirən bu sözlərlə tamamladı: “Manqıstau, tarixlə təbiətin birlikdə yazdığı bir dastandır. Əfsanələrin, müdriklərin və igidlərin yurduna xoş gəlmisiniz.”
Türk Dünyasının Mədəniyyət Paytaxtı Aktau 2025 boyunca mədəni tədbirlərə ev sahibliyi edəcək
TÜRKSOY-un “Türk Dünyasının Mədəniyyət Paytaxtı” proqramı çərçivəsində Aktau şəhərində il ərzində konsertlərdən sərgilərə, ədəbiyyat görüşlərindən elmi panellərə qədər bir sıra tədbirlər təşkil olunacaq. Türk Dünyasından sənətçilərin və mədəniyyət xadimlərinin bir araya gələcəyi bu il çərçivəsində ortaq mədəni əlaqələrin daha da gücləndirilməsi hədəflənir.
TÜRKSOY-un təşəbbüsü ilə həyata keçirilən bu böyük görüş, Türk Dünyasının ortaq irsinin və birliyinin təbliği baxımından ilin ən əlamətdar hadisələrindən biri olacaq.
